Η ακούσια διαρροή εντερικού περιεχομένου από τον πρωκτό, γνωστή ως πρωκτική ακράτεια (απώλεια στερεών, υγρών, αερίων) ή ακράτεια κοπράνων (απώλεια στερεών, υγρών) συγκαταλέγονται ανάμεσα στις «κοινές» δυσλειτουργίες του εντέρου, μαζί με την δυσκοιλιότητα.
Οι αιτίες που προκαλούν τις δυσλειτουργίες αυτές που χαρακτηρίζονται από ακράτεια του εντέρου συμπεριλαμβάνουν:
- Μυϊκή αδυναμία, που δεν επιτρέπει ή δυσκολεύει το «κράτημα» των κοπράνων ή και των αερίων, με αποτέλεσμα την ακούσια διαρροή τους. Πιθανές αιτίες της μυϊκής αυτής αδυναμίας μπορεί να αναζητηθούν σε μυϊκό τραύμα, χρόνια δυσκοιλιότητα ή σε γενικευμένη μυϊκή αδυναμία.
- Τα μαλακά ή λιγότερο σχηματισμένα κόπρανα ή η διάρροια που δυσκολεύει τον έλεγχο των κοπράνων και μπορεί να οδηγήσει σε ακράτεια.
- Τη βλάβη των νεύρων από κάποιο τοπικό τραύμα ή νευρολογικές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια αίσθησης ή μυϊκού ελέγχου.
Η «φυσικοθεραπευτική» διαχείριση
Πριν την έναρξη της φυσικοθεραπευτικής προσέγγισης του προβλήματος, χρειάζεται να προηγηθεί η απαραίτητη αξιολόγηση / διάγνωση από εξειδικευμένο γιατρό.
Η φυσικοθεραπευτική διαχείριση της ακράτειας του εντέρου συμπεριλαμβάνει ένα «πακέτο» φροντίδας που μπορεί να περιλαμβάνει:
Συμβουλευτική και Εκπαίδευση
Ο φυσικοθεραπευτής υποστηρίζει τον ασθενή παρέχοντας του κατανοητές και σαφείς γνώσεις για τη λειτουργία του παχέος εντέρου και για τις αιτίες που οδηγούν σε κοινά προβλήματα του εντέρου, όπως η δυσκοιλιότητα και η ακράτεια. Εξηγεί και δείχνει εικόνες και οποιοδήποτε οπτικό υλικό θα βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει τα συμπτώματα του.
Αλλαγές στον τρόπο της καθημερινότητας
Ο φυσικοθεραπευτής θα συμβουλεύσει τον ασθενή για τις απαραίτητες τροποποιήσεις στην καθημερινότητα του που θα τον βοηθήσουν να διαχειριστεί τα ανεπιθύμητα συμπτώματα. Στις τροποποιήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνεται η θέση και τεχνική κένωσης, ο τύπος και τα επίπεδα της καθημερινής άσκησης και της διαχείρισης του άγχους, κ.ά..
Διατροφή, Ημερολόγιο εντέρου & Άσκηση
Η διατροφή αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο -κλειδί στη βελτίωση της διαχείρισης του εντέρου, ανεξάρτητα από τα συμπτώματα. Ωστόσο, καθένας από εμάς διαφέρει σημαντικά από τον άλλο στον τρόπο που ανταποκρίνεται το σώμα μας στη διατροφή, με αποτέλεσμα ένα τύπος διατροφής που ενδεχομένως να βοηθά έναν ασθενή, μπορεί να μη λειτουργεί σε κάποιον άλλον. Η καταγραφή των τροφών, υγρών και στερεών, που καταναλώνει ο ασθενής σε μία τουλάχιστον εβδομάδα, η συμπλήρωση ενός εβδομαδιαίου ημερολόγιου εντέρου, καθώς και σημειώσεις αναφορικά με τυχόν άσκηση που ακολουθεί, θα αξιολογηθούν από τον φυσικοθεραπευτή. Είναι επίσης πιθανό, στα πλαίσια της θεραπευτικής αντιμετώπισης του προβλήματος, ο φυσικοθεραπευτής να συστήσει τη συνδρομή ενός κλινικού διατροφολόγου.
Ασκήσεις πυελικού εδάφους
Οι μύες του πυελικού εδάφους βρίσκονται εσωτερικά στο κάτω τμήμα της λεκάνης και στηρίζουν τα όργανα της πυέλου (κύστη, μήτρα και έντερο) σαν αιώρα. Οι θεραπευτικές ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους δυναμώνουν, εκτός των άλλων, και τους μύες των σφιγκτήρων του πρωκτού . Ένα θεραπευτικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα συμπτώματα ακράτειας κοπράνων, αερίων και ούρων, στηρίζει τα όργανα της πυέλου και βελτιώνει τη σεξουαλική δυσλειτουργία.
Για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους ο φυσικοθεραπευτής:
- Αξιολογεί τον μυϊκό τόνο των μυών του πυελικού εδάφους με δακτυλική ενδο- πρωκτική αξιολόγηση
- Εκπαιδεύει τον/την ασθενή στην σωστή εκτέλεση της σύσπασης των μυών του πυελικού εδάφους
- Διδάσκει πρόγραμμα ασκήσεων του πυελικού εδάφους, γνωστές και ως ασκήσεις Kegels, που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες μυϊκές συσπάσεις με σφίξιμο διαρκές ή σύντομο.
- Δημιουργεί θεραπευτικό πρόγραμμα επανεκπαίδευσης του πυελικού εδάφους εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του περιστατικού
- Επιλέγει την πιθανή χρήση φυσικοθεραπευτικών πράξεων όπως βιοανάδραση, ηλεκτροθεραπεία, balloon training κ.λπ.
- Ελέγχει την πρόοδο της ενδυνάμωσης καθώς και το εάν οι ασκήσεις εκτελούνται σωστά.
- Ενημερώνει για την ασφαλή άσκηση και την προστασία του πυελικού εδάφους κατά τη διάρκεια της γυμναστικής.
Οι ασκήσεις θα πρέπει να επαναλαμβάνονται συχνά και έως ότου οι μύες δυναμώσουν επαρκώς, γίνουν δυνατοί και πιο αποτελεσματικοί.
Καθώς ενδυναμώνουν οι μύες και ο ασθενής αποκτά έλεγχο των σφιγκτήρων αλλά και μυϊκή ενδυνάμωση της πυέλου, θα μπορεί με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή του να διδαχθεί την επανεκπαίδευση του εντέρου και να δοκιμάσει το «πρόγραμμα κρατήματος», μία τεχνική που μαθαίνει στον ασθενή να αυξάνει λίγο τον χρόνο αντίστασης στην επείγουσα ανάγκη για εκκένωση του εντέρου. Το «κράτημα» για λίγα επιπλέον δευτερόλεπτα κάθε φορά που ο ασθενής νιώθει επιτακτική την ανάγκη για εκκένωση του εντέρου και η «ήρεμη» προσέγγιση της τουαλέτας εστιάζει στην αποτελεσματική χρήση των μυών του πυελικού εδάφους, ενισχύει περαιτέρω την ενδυνάμωση της περιοχής και αναβαθμίζει την ποιότητα της ζωής του ασθενή.
Πηγή: https://pogp.csp.org.uk/system/files/publication_files/POGP-BowelFunction_0.pdf
