Περισσότερο από το ένα όγδοο του πληθυσμού της γης, 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, το 80% των οποίων ζουν σε χώρες υπό ανάπτυξη ή με χαμηλό εισόδημα.
Στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι με αναπηρία αποτελούν το 20% του πληθυσμού -περίπου 56 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε σύγκριση με το ποσοστό του γενικού πληθυσμού ανέρχεται στο 12%, με διαφορές μεταξύ των κρατών – μελών από 9,3% στην Ελλάδα μέχρι 15,3 στην Ισπανία (1). Υπάρχουν πολλές μορφές αναπηρίας, όπως αυτές επηρεάζουν την κίνηση, την όραση, την ακοή, τη μνήμη, τη σκέψη, τη δυνατότητα κατανόησης και εκπαίδευσης, την επικοινωνία, την νοητική υγεία και τις κοινωνικές σχέσεις.
Αναπηρία και Υγεία
Η αναπηρία συνδέεται με έναν καθιστικό τρόπο ζωής, ο οποίος με τη σειρά του αυξάνει σημαντικό τον κίνδυνο για δευτερογενή προβλήματα υγείας. Το πρόβλημα αυτό είναι τόσο συγκεκριμένο και διακριτό, που έχει χαρακτηριστεί ως Σύνδρομο που σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά, αναφέρεται ως Σύνδρομο χαμηλής ενεργειακής δαπάνης, σχετιζόμενο με την αναπηρία. Οι άνθρωποι με αναπηρία έχουν 57% περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι, συγκριτικά με τους ανθρώπους χωρίς αναπηρία, με συνεπακόλουθη αύξηση 33% του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακών νόσων, διαβήτη, εγκεφαλικού ή καρκίνου, χρόνιες παθήσεις που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν και με πρόγραμμα φυσικής δραστηριότητας, την οποία αδυνατούν να ακολουθήσουν αρκετοί άνθρωποι με αναπηρία.
Η φυσική δραστηριότητα σε όλους τους ανθρώπους και φυσικά και στους ανθρώπους με αναπηρία έχει αξιοσημείωτα οφέλη σωματικά και ψυχολογικά. Συμβάλλει στην αντιμετώπιση των γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών δυσκολιών. Ενισχύει την αυτοαντίληψη, μειώνει το άγχος, τον πόνο και την κατάθλιψη. Καταπολεμά τα αρνητικά στερεότυπα, οδηγεί σε βελτίωση της κοινωνικής ένταξης, στην ενίσχυση δεσμών και σχέσεων φιλίας. Ωφελεί στη διάθεση, ενθαρρύνει έναν «ανοικτό», κοινωνικό τρόπο ζωής και αλληλεπίδρασης. Βγάλει τον άνθρωπο με αναπηρία από το σπίτι και το στενό του περιβάλλον και τον βοηθά να εντάσσεται μέσα στην κοινωνία.
Η δυσκολία της φυσικής δραστηριότητας
Η έλλειψη γνώσης για το πώς μπορούν να ασκηθούν, η έλλειψη προσβασιμότητας σε χώρους άθλησης, η έλλειψη κινήτρου, η ντροπή για τη φυσική τους κατάσταση, οι προσωπικές αμφιβολίες για την ασφάλεια τους, η επιφύλαξη τους να μην εκτεθούν στην ενοχλητική προσοχή των άλλων, η υπερπροστασία των ανθρώπων που τους φροντίζουν -κυρίως των γονιών προς τα παιδιά με αναπηρία -το κόστος, ακόμη και η αρνητική διάθεση κάποιων ανθρώπων, εργαζόμενων και αθλουμένων, αποτελούν εμπόδιο για τους ανθρώπους με αναπηρία να ασκηθούν και να υιοθετήσουν μία φυσική δραστηριότητα.
Ο ρόλος των φυσικοθεραπευτών
Οι φυσικοθεραπευτές, ως ειδικοί στη θεραπευτική άσκηση αλλά και στην πρόληψη τραυματισμών και υποτροπών σε προβλήματα μυοσκελετικά, είναι απαραίτητοι επαγγελματίες στη διεπιστημονική ομάδα που μπορεί να «αγκαλιάζει» έναν άνθρωπο με αναπηρία. Οι Παραολυμπιακοί αγώνες, για τους αθλητές με κινητικές, οπτικές ή διανοητικές αναπηρίες αποτελούν το πιο απτό παράδειγμα για το τι μπορεί να επιτύχει ένας άνθρωπος με αναπηρία, σε 22 αθλήματα κατά τους θερινούς αγώνες και 5 αθλήματα στους χειμερινούς, ενώ για μη αθλητές, υπάρχουν δεκάδες επιλογές θεραπευτικής άσκησης, η οποία μπορεί να σχεδιαστεί με ασφάλεια, σε συνεργασία με τον γιατρό που έχει την κύρια παρακολούθηση του ανθρώπου με αναπηρία.
Για εμάς στο Φ/Θ ΠΡΑΞΙΣ είναι σαφές ότι η αδυναμία των ανθρώπων με αναπηρία στην υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που εμπεριέχει φυσική δραστηριότητα, δεν οφείλεται στους ίδιους αλλά αποτελεί «αποτυχία» της ίδιας της κοινωνίας, που δεν έχει φροντίσει να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως, με αναφαίρετο το δικαίωμα των ίσων ευκαιριών. Οφείλουμε όλοι μία μέρα όπως αυτή, να αναλογιστούμε αν θα μπορούσαμε να κινηθούμε έστω και 100 μέτρα σε οποιοδήποτε πεζοδρόμιο της πόλης μας, χωρίς κίνδυνο να σταματήσουμε ή να πέσουμε, αν ήμασταν καθισμένοι σε αναπηρικό αμαξίδιο ή αν δε βλέπαμε αντίστοιχα. Πόσο δε μάλλον, να ανέβουμε τα σκαλιά ενός αθλητικού κέντρου, όπου απουσιάζουν οι ράμπες, να βρεθούμε σε έναν ανοικτό ή κλειστό στίβο, να βρούμε γυμναστές να γνωρίζουν πώς να μας δώσουν οδηγίες -εκτός αν είναι εκπαιδευμένοι στην ειδική αγωγή. Η παγκόσμια ημέρα για τα άτομα με αναπηρία, είναι ημέρα περισυλλογής και ευθύνης, για όλα όσα δεν έχουμε φροντίσει να κάνουμε για το 1.2 δις του πλανήτη. Ας το σκεφτούμε και ας αναλάβει ο καθένας από εμάς, την ατομική και συλλογική του ευθύνη.
(1) Eurostat 1995 Statistics in Focus 1995/10 Disabled Persons Statistical Data.
