Η μάλαξη (μασάζ) αμέσως μετά τον δρόμο του Μαραθωνίου. Πότε, πόσο και γιατί.

Ο αθλητής του μαραθωνίου δρόμου μπορεί να νιώσει μία πρόσκαιρη ανακούφιση αμέσως μετά τη μάλαξη, ωστόσο σε αρκετές μελέτες έχει υποστηριχθεί ότι η μάλαξη αμέσως μετά το αγώνισμα δεν αυξάνει την αιμάτωση, δε βοηθά την απομάκρυνση του γαλακτικού οξέος και δε μειώνει τη μυϊκή κούραση.

Η μάλαξη αποτελεί μία ευρέως αποδεκτή πρακτική από την αθλητική κοινότητα, για την ανάκαμψη του σώματος του αθλητή που υποβάλλεται σε εντατικές προπονήσεις και ακολουθεί έντονες αγωνιστικές υποχρεώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παρέχει η βιβλιογραφία αλλά και βάσει της εμπειρίας και της παρατήρησης, προπονητές, αθλητές και επαγγελματίες της υγείας, θεωρούν ότι η μάλαξη προσφέρει ένας εύρος από οφέλη στο σώμα και ενισχύει την απόδοση του αθλητή.

Σε παλιότερη μελέτη έχει αναφερθεί ότι για την αποκατάσταση ενός μυϊκού τραυματισμού ως απόρροια έντονης άσκησης, σχεδόν το μισό του χρόνου της φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης μπορεί να αποτελείται από χειρισμούς μάλαξης.

Τα οφέλη της μάλαξης γενικά

Τα οφέλη της μάλαξης είναι πολλαπλά και απολύτως επιθυμητά για κάθε αθλητή που καταπονείται: Ανακούφιση των μυών από την ένταση και τη δυσκαμψία, ταχύτερη επούλωση των τεταμένων μυών, μείωση του πόνου, του οιδήματος και του σπασμού, μεγαλύτερη ελαστικότητα των αρθρώσεων και βελτίωση του εύρους της κίνησης. Ως αποτέλεσμα όλων των προαναφερθέντων, η μάλαξη συμβάλλει στην ενίσχυση της αθλητικής απόδοσης.

Επιπλέον, η μάλαξη θεωρείται ότι αυξάνει τη ροή του αίματος των μυών και βοηθά στην απομάκρυνση του γαλακτικού οξέος, η απομάκρυνση του οποίου, σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, κρίνεται σημαντική για τη γρήγορη μυϊκή επαναφορά και στη μείωση των επιπέδων της κρεατίνης κινάσης (CK).

 

Ποιοι διενεργούν τη μάλαξη

Η μάλαξη διενεργείται μόνο από ανθρώπους που γνωρίζουν γνωστικά και εμπειρικά το αντικείμενο και το εκπονούν με διάφορους χειρισμούς, άλλοτε επιφανειακούς και άλλοτε πολύ πιο βαθείς. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ο φυσικοθεραπευτής είναι ο μόνος καταρτισμένος επαγγελματίας υγείας για να κρίνει ποιοι χειρισμοί θα εφαρμοστούν σε κάθε περίπτωση.

Οι αντενδείξεις της μάλαξης

Η κυριότερη αντένδειξη για μάλαξη είναι η υψηλή θερμοκρασία του σώματος, η αυξημένη αρτηριακή πίεση, οι οξείες φλεγμονώδεις καταστάσεις, οι θρόμβοι, οι ανοιχτές πληγές, έντονα οιδήματα λόγω τραυματισμών ή οιδήματα εξαιτίας κακού κυκλοφορικού ή νεφρικής ανεπάρκειας ή κακής λειτουργίας του συκωτιού ή των πνευμόνων.

Οι ιδιαιτερότητες του Μαραθωνίου δρόμου

Στον Μαραθώνιο δρόμο, η μυϊκή καταπόνηση είναι τεράστια και το φορτίο που δέχεται το σώμα κάθε φορά που το πόδι χτυπά στο έδαφος είναι πολλαπλάσιο κάθε άλλου αγωνίσματος δρόμου μεγάλων αποστάσεων. Επιπλέον, σε κάθε διασκελισμό, κάποιοι μύες συστέλλονται για να ωθήσουν το σώμα προς τα εμπρός και κάποιοι άλλοι ελέγχουν τον βαθμό της κίνησης με την επιμήκυνση τους. Αυτή η «έκκεντρη» σύσπαση των μυών θεωρείται από τις πλέον επιβλαβείς για τη μυϊκή δομή. Ως αποτέλεσμα, μυϊκή βλάβη και φλεγμονή μπορεί να παραμείνουν στους ιστούς έως και επτά μέρες μετά το τέλος του Μαραθωνίου δρόμου, ενώ η αποκατάσταση των μυϊκών ινών μπορεί να διαρκέσει ακόμη και δώδεκα εβδομάδες. Πολλαπλές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τις μυϊκές βλάβες από την καταπόνηση του Μαραθωνίου, πολλές από τις οποίες μπορεί και να μην αποκατασταθούν πλήρως, διότι «αλλάζουν» για πάντα τη μυϊκή δομή.

athens marathon

Αποτελέσματα ερευνών έχουν δείξει ότι το 65% με 92% των μαραθωνοδρόμων παρουσιάζουν δυσκαμψία ή πόνο μετά το τέλος του αγώνα, ενώ σε συγκεκριμένη μελέτη, 100 μαραθωνοδρόμοι υψηλού επιπέδου ανέφεραν σε ποσοστό 29% έντονο πόνο στα κάτω άκρα και το 42% μέτριο πόνο.

Η αντένδειξη της μάλαξης μετά από τον Μαραθώνιο δρόμο

Η «αποδόμηση» του μυϊκού συστήματος και οι ποικίλες φλεγμονές εξαιτίας της καταπόνησης του Μαραθωνίου δρόμου, αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες για να διενεργηθεί μάλαξη αμέσως μετά το αγώνισμα. Άλλοι αποτρεπτικοί παράγοντες είναι η διαταραχή ελέγχου που ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, που μπορεί να οδηγήσουν σε υπερθερμία ή και σε υποθερμία, όπως άλλωστε και η αφυδάτωση, που συνοδεύει συχνά τους δρομείς μετά τον Μαραθώνιο δρόμο.

Η αντιπρόταση της μάλαξης: Ενεργητική αποθεραπεία

Η πιο αποδοτική μέθοδος επαναφοράς μετά τον Μαραθώνιο δρόμο είναι η ελαφρά άσκηση και η ενεργητική αποθεραπεία. Αν και η μάλαξη αντενδείκνυται, δεν αποκλείεται ένα «θεραπευτικό άγγιγμα», ένας δηλαδή ελαφράς τοπικής πίεσης χειρισμός, αλλά σε καμία περίπτωση κυκλικοί ή ρυθμικοί χειρισμού που χαρακτηρίζουν τη μάλαξη, το οποίο μπορεί να επιδρά ευνοϊκά ψυχολογικά και στη μείωση του μυϊκού σπασμού, με την ενεργοποίηση αντίδρασης του παρασυμπαθητικού συστήματος.

Πηγή: Μιμή Μαρσέλλου

Επιστημονικό Τμήμα Αθλητικής Φυσικοθεραπείας του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών.